مدرار سایتی برای فهمیدن
کتاب اسطوره ی سوفیا تجلی زنانه حکمت الهی
قیمت : ۵۳۲۰۰تومان
دسته: ادیان، فمینیسم
برچسب: الهیات فمینیستی
نویسنده : مریم السادات سیاهپوش
سال چاپ : ۱۴۰۰
قطع: رقعی
جلد: شومیز
تعداد صفحات: ۱۵۲
ناشر: پیله
مروری بر کتاب اسطوره سوفیا
در سده های نخست شکل گیری و گسترش الهیات مسیحی، اسطوره پردازی در خصوص شخصیت زنانه ی الهی به نام سوفیا مورد توجه برخی از متفکران آن جامعه قرار گرفت و آنها اقدام به ارائه ی دیدگاه های خود در این زمینه کرده و به بازخوانی الهیات مسیحی با توجه به این اسطوره که اساسا ریشه ای گنوسی دارد پرداختند. به نظر می رسد، مسئله ی وجود شرور و رنج بشر، بیش از هر موضوع دیگری توجه این افراد را به خود جلب کرده باشد. از آنجایی که ایشان نمی توانستند حکمت الهی را با وجود شرور در جهان جمع ببندند، ناچار حکمت را همچون یک شخصیت الهی از خدا تمایز بخشیده و جدایی این دو را سبب بروز ناآرامی و بی نظمی در جهان بیان کردند. البته باید توجه داشت که این اسطوره پردازی به سرعت از سوی کلیسای رسمی محکوم شد و هیچگاه به طور جدی وارد بدنه ی اصلی الهیات مسیحی نگشت.
تصویر پشت جلد کتاب اسطوره ی سوفیا تجلی زنانه حکمت الهی
در واقع، این اسطوره تنها از سوی مکاتب گنوسی مسیحی مورد توجه قرار گرفت و آباء کلیسا به شدت نسبت به این آموزگاران گنوسی موضع گرفته و ردیه هایی را برای مقابله با دیدگاه آنها نگاشتند. با این حال، همواره برخی از اندیشمندان به این اسطوره علاقه نشان داده و در جهت تفسیر آن با توجه به سنت مسیحی کوشش کردند. در دهه های اخیر نیز این اسطوره توجه متفکران و الهیدانان مسیحی فمینیست را به خود جلب نمود و ایشان در صدد احیای جایگاه زنان با توجه به این اسطوره برآمدند.
نکته ی جالب توجه در خصوص سوفیاپژوهی آنجاست که نمونه های مشابه این شخصیت اسطوره ای را می توان در خداشناسی برخی ادیان دیگر نیز یافت. حکمت الهی در قالب شخصیتی زنانه، در سنت یهودی، بودایی، هندوئی، زرتشتی، مندائی و مانوی قابل ملاحظه است. این موضوع، نه تنها امکان بررسی تطبیقی را برای علاقمندان به مباحث دین پژوهی فراهم می آورد، بلکه فرصتی را برای پژوهشگران حوزه ی الهیات فمینیستی ایجاد می کند.
با این حال، اشاره به این مسئله ضروری است که حکمت زنانه ی الهی در برخی ادیان اساسا مطرح نشده است. برای مثال با اینکه باور به ایزدان متعدد در الهیات دین شینتو مشهود است، اما حکمت در قالب شخصیتی مردانه مطرح می شود. همچنین، در برخی ادیان مانند کنفسیسوس، حکمت اساسا یک امر انتزاعی تلقی شده و هیچگاه شکل شخصیتی الهی، چه زنانه و چه مردانه، را به خود نگرفته است. در اسلام نیز نمی توان نشانی از شخصیت زنانه الهی حکمت یافت و قرآن حکمت را دارای شخصیتی مجزا از الوهیت ندانسته است. بنابراین، هر آنچه در این کتاب درباره ی دین یا کتاب های مقدس مطرح می شود، شامل دین اسلام و کتاب قرآن نمی شود.
در کتاب پیشرو، ابتدا کوشش شده است که در فصل اول مختصری از پیشینه، روش و مباحث الهیات فمینیستی بیان شود و اهمیت پژوهش درباره ی این اسطوره در زمینه ی 👈الهیات فمینیستی نمایان گردد. در فصل دوم، پس از بررسی پیشینه ی باور به حکمت زنانه الهی در سنت یهودی و تاثیرگذاری تفکر گنوسی بر این باور، اسطوره ی سوفیا در مکاتب گنوسی مسیحی مورد واکاوی قرار می گیرد. فصل سوم، به مباحثی که پیرامون این اسطوره قابل طرح هستند پرداخته می شود که این مباحث عبارتند از؛ 👈جایگاه سوفیا در الهیات فمینیستی، سوفیا و مریم مجدلیه، سوفیا در اندیشه ی یونگ در مقام یک کهن الگو. در فصل پایانی نمونه های مشابه شخصیت الهی سوفیا در برخی ادیان دیگر به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته اند.
در انتها، از اساتید بزرگوار گروه ادیان و عرفان در دانشگاه های الزهرا (س) و علوم و تحقیقات که در مقاطع مختلف و در مسیر دانش آموزی به پرورش علمی اینجانب پرداختند، بسیار سپاسگزارم. به ویژه لطف و زحمات استاد مهربان و دلسوزم خانم دکتر لیلا هوشنگی که بنده از راهنمایی های ایشان پیوسته بهره برده ام را بی نهایت ارج می نهم چرا که از شروع این پژوهش تاکنون با همراهی علمی و روشمند ایشان همواره دلگرم بوده ام. ایشان چه در مقام استاد راهنما در دوره ی کارشناسی ارشد و چه پس از آن و هنگام نگارش مقالات، هیچگاه از راهنمایی های راهگشا دریغ نمی کرده اند. در نهایت، از پدر و مادر عزیزم که از لحاظ روحی و در شرایط دشوار به حمایت و پشتیبانی از من پرداخته و با مشورت های صمیمانه ی خود در این مسیر مشوق من بوده اند، بسیار سپاسگزارم.
مریم السادات سیاهپوش
پ ن: این کتاب به تازگی وارد بازار کتاب شده است. پیشتر به ارتباط الهیات فمنیستی و الهیات گنوسی اشاره کرده بودم که نویسنده این اثر نیز بدان اشاره کرده است.
منبع: eitaa.com/soltannasir
