دین مردمان کارتاژ ۳

{دین مردمان کارتاژ ۳}

{اَستارته که در کتیبه های کارتاژ کمتر دیده می شود و با وجود این، همراه نام های خدایان بود، ظاهرا، جای خود را به تانیت داد. لقب مهم «مادر» که به تانیت در بعضی کتیبه ها داده شد، ماهیت آن را می رساند و به وسیله تشابه آن با هرا، خدای یونانی و جونو، خدای آسمانی نزد رومیان تایید می گردد. ۱ علائمی که در نقوش همراه آن است – کبوتر، انار، ماهی، درخت نخل_ به طور روشن حاکی از وظایف او به عنوان الهه باروری است.
در مورد تصویرها نمی توانیم مطمئن باشیم، ولی به نظر محتمل می آید که تصاویر زنانی که سینه های خود را در دست گرفته اند و بر روی ستونهای یادمانی دیده می شوند، تصاویر تانیت باشند و احتمالا، تصاویر زنانه ای که در بعضی از گورهای کارتاژی وجود دارد، مربوط به تانیت است. گذشته از نقوش زنانه ای که بر روی تابوتها دیده می شود، مانند تابوت مونیک مقدسه Ste Monique، که پرندگانی بال های خود را بر روی بدن او به هم آورده اند. روی هم رفته، همه تصاویر زنان را نمی توان به علل مختلف، وابسته به انسان دانست، بلکه مربوط به الهه برجسته
است.
اکنون از تصاویر، به نمادها می پردازیم. در آغاز، به علامت تانیت، که درباره او مباحثه ای طولانی در گرفته است، می پردازیم. این علامت یا تصویری مرکب از یک بتیل و یک قرص خورشید است که به وسیله یک بازوی افقی از هم جدا شده، با یک تکامل عنخ Ankh مصری است. این علامت، ویژگی الهه ای را دارد و تکامل آن، و اگر نگوییم اصل و منشأ آن، به طور واضح، یک تعبیر مربوط به شکل انسان را می رساند. نماد دیگر برای تانیت را در 《بطری》 می بینیم، که ستون یادمانی است که اخیرا در اکزیو Akziv کشف شده، ثابت می کند که سابقه آن در شرق بوده است. نماد دست گشوده نیز شاید مربوط به  تانیت باشد۲ و همچنین هلال ماه، که گاهی به طرف پایین متوجه است و با قرص خورشید ترکیب می شود.
تانیت و بعل هامون، اگرچه به مراتب مهم ترین ها خدایان در کارتاژ به شمار می آیند تنها خدایان نیستند. ملقارت، خدای برجسته صور، در کارتاژ پرستیده می شد. در این جا، یک ستون یادمانی نذری ثابت می کند که پرستشگاهی وقف او شده بود. چنان که می دانیم، هر سال هیاتی از سوی کارتاژ به صور در لبنان می رفت، تا به پرستشگاه او هدیه ای تقدیم کند و این خود، دلیل مهمی برای ارتباط پایدار میان فنیقی های شرق و غرب به شمار می رفت. بالاخره، بناهای بسیاری دارای نام و تصویر او هستند – تصویر هراکلس یونانی که برای او در شرق و غرب شبیهی ساخته بودند. احترام ویژه ای که این خدا، نزد بارکی ها از آن برخوردار بود، حاکی از یک روحیه محافظه کاری یا حتی بازگشت به دوره باستان است که هم دین و هم سیاست آن خانواده مشهور آن را بر مردم تحمیل کرده بودند، این امر امکان دارد، ولی قابل اطمینان نیست.
اشمن Eshmn، که فنیقیهای شرقی با آن آشنا بودند، در کارتاژ نیز پرستیده می شد. پرستشگاه او بر فراز تپه ای در بورسا قرار داشت و گفته می شد، زیباترین شهر به شمار می رفت. این شهر، که آخرین پایگاه مقاومت در ۱۴۶ بود، به دست رومیان تماما با خاک یکسان شد. یکسان دانستن این خدا با اسکله پیوس Asklepios در نزد یونانیان، (ایزد پزشکی و رب النوع صورت فلکی حوا) با آئسکولا پیوس Aesculapius در نزد رومیان، دلالت بر صفات شفادهنده ای دارد که به این خدا نسبت داده می شد. گذشته از این، این حقیقت، که پرستش اسکله پیوس / آئسکولا پیوس تا این حد گسترده بود، دلالت بر اهمیت آن خدا دارد. یکسان دانستن احتمالی آن با یولائوس loliaos، برادر زاده و همراه هرکول در ماجراهای بی شمار، در رابطه با سوگند هانیبال، ذکر خواهد شد. تصویرهایی وجود ندارد که بتوان آنها را با اطمینان یا احتمال به این خدا نسبت داد.
از خدایان دیگر به ندرت یاد می شود. نام های خاص دلالت بر یک خدای شرقی پیشین یعنی پومای Pumay یا پومایون Pumnayon و به عبارت دیگر، پیگمالیون دارد. به نظر می رسد که رشف نیز وجود داشته و با آیولو، یکسان دانسته شده است. سافون Saphon، بخشی از بعل سافون Baal Saphon فنیقی، در بسیاری از نام های خاص وجود دارد. خدایان دیگری با اصل و نسب شرقی، که با توجه به نام های مربوط به خدایان شناخته شده اند، عبارتند از ساکون
میسکار Miskar و شد Shed شادراپا Shadrapa که می دانیم از سوی یونانیان به ساتراپ Satrapes تبدیل یافت، در یک کتیبه دو زبانه از عصر امپراتوری، مطابق با لیبرپاتر Liber pater به چشم می خورد. }

نکته۱: هرا همسر زئوس است. این خود جالب است که یونانیان تانیت را همتای هرا می دانستند اما همسر تانیت، بعل هامون را همتای کرونوس پدر زئوس و پدر شوهر هرا می دانسته اند؟! ان شاالله اگر بشود بزودی شرحی بر این نکته خواهم نوشت.

نکته ۲: توجه کنید آمده شاید نماد دست گشوده مربوط بع تانیت باشد یعنی ممکن است به وی مربوط نباشد.

ادامه دارد …

منبع: eitaa.com/soltannasir