مدرار سایتی برای فهمیدن
{یزیدیان ۲}
{اشاره رسا به سلطان یزید را میتوان در حین مراسم سما و آیین بزرگداشت تولد او (Roza Ezide)در روز اول سپتامبر شنید؛ مراسمی که شامل جشنهای گسترده ای است و با سه روز روزه به استقبالش می روند سلطان یزید بقعه مخصوص خودش را در لالش دارد. اگرچه مزار او به اندازه مزار دیگر شخصیتهای مقدس یزیدی باشکوه و چشمگیر نیست، اما همواره مملو از زائرانی است که برای برگزاری جشنهای مذهبی به آنجا هجوم می آورند. علی رغم این واقعیت که نام او اغلب بیشتر از شیخ عدی در سرودهای مذهبی ذکر می شود (با این تذکر که نام بردن ملک طاووس به کلی تابو و ممنوع است)، نقش ثانویه سلطان یزید در این تثلیث مشخص می شود. با این حال چه کسی جز سلطان یزید (ایزد) نامش را به جامعه یزدیان داده است؟ این داده خام باعث شده است فرضیه هایی پیرامون پیدایش نام و شخصیت او شکل بگیرد. طبق شایعترین تصور 
غلط نام یزید (Ezid) از پارسی به معنای خدا گرفته شده است که خود از واژه اوستایی -yazata به معنی 《آن که ارزش آن را دارد که برایش قربانی نثار کنند.» آمده است و بنابراین گروهی از خدایان مورد پرستش را مشخص می کند (در ایرانی باستان yaz – به معنی 《قربانی کردن》است.) در نتیجه به نوبه خود نام شخصیت و نام یک اجتماع با نام [شهر] یزد مرتبط می شوند که جمعیت نسبتاً بزرگی از زرتشتیان را در خود جای داده است. حتی در سنت یزیدی هم گاهی اوقات سلطان یزید با یزید بن معاویه یکی دانسته می شود. با این حال، تمام نظریات پیش گفته صرفاً حدسیاتی موردی و سردستی هستند به غیر از مورد آخر. مهم نیست که از منظر تاریخی این نسبت تا چه حد غریب به نظر میرسد زیرا در مورد خلیفه ای سخن می گوییم که فقط سه سال خلافت کرد و ویژگی شخصیتی یا شایستگی اخلاقی برجسته ای نداشت، لذا این پیوند یزید میتواند نتیجه شرح و بسطهای فرعی بوده باشد. طبق سنت یزیدی، سلطان یزید از اسلام خروج کرد و به مذهب شهید بن جار، فرزند آدم، درآمد و تا ظهور شیخ عدی به کار ترویج این دین در سوریه مشغول بود. علاوه براین در منابع دینی یزیدی برخی رویدادهای افسانه ای و اسطوره ای (مانند فتح قسطنطنیه) نیز با نام یزید گره خورده است. در مورد شخص یزید بن معاویه [چنان که می دانیم] باید گفت که شهرت او در سنت مسلمانان متناقض است. گفته می شود که مقدر شده بود یزید نقش مهمی در تاریخ اسلام بازی کند: پدرش معاویه، یک بار تصادفاً سر پیامبر اسلام را وقتی داشت می تراشید زخمی کرد و خونی از آن جاری شد. پیامبر گفت که اخلاف معاویه با پیروان ایشان به جنگ خواهند پرداخت و حتی پیروز خواهند شد. معاویه سوگند خورد که ازدواج نکند؛ اما خدا بر او بیماری ای نازل کرد که فقط با ازدواج درمان می شد. او با یک باکره هشتاد ساله ازدواج کرد که درست شب بعد از ازدواج معلوم شد دختری جوان است و بعدها مادر یزید شد! این داستان اشاره آشکاری دارد به واقعه کربلا که باعث شد یزید به چهره خاصی در تاریخ اسلام تبدیل شود. با این حال چطور ممکن است که یک شخصیت حقیقی و تاریخی به نماد و تجسد رب النوع تبدیل شود که هیچ وجه اشتراکی با آن ندارد؟ پیدایش این پدیده پیچیده را میتوان به خوبی ردیابی کرد. به احتمال زیاد تصویر یزید که از پیش به عنوان فردی از نسل امیه محترم شمرده می شد، در آیین تازه تأسیس یزیدی داخل شد. حتی در آن زمان برخی گروه هایی که برای بنی امیه احترام قائل بودند خود را یزیدی میخواندند تا نشان دهند ارادت خاصی به یزید بن معاویه دارند و بعد از آشوب های سنگین در جریان انتقال قدرت از خلفای راشدین به سلسله بنی امیه و شقاق بین شیعه و سنی بر سر عهد خود مانده اند. ما باید با قید شرط این گروه را پیشایزیدی یا یکی از فرقه های پیشایزیدی تعریف کنیم؛ احتمالاً در کنار تکریم کنندگان خلیفه سوم مروان بن حکم این بدان دلیل است که بعدها گروه هـای تـالـی بـه فـرقـه العدیویه، یعنی پیروان شیخ عدی در قرن دوازدهم، پیوستند و چون پیروان یزیدی تا این زمان دیگر گروه تأثیر گذار و ذی نفودی شده بودند، در تشکیل سنت یزیدی نقش به سزایی ایفا کردند. صوفی های عدویه خود ارادت خاصی به بنی امیه داشتند زیرا شخص شیخ عدی بن مسافر که در این زمان به یکی از ارکان اصلی سنت یزیدی بدل شده بود به همین خاندان تعلق داشت و از اعقاب خلیفه مروان بن حکم بود. ظاهراً جو جامعه جدیدالتأسیس العدویه که بعدها به گروه قومی – مذهبی یزیدی تغییر ماهیت داد، کاملاً مداراگر بود. }
منبع: کانال سلطان نصیر و عکس از فرارو
