ریشه شناسی نامواژه مسلمان و سلمان  از نظر شادروان دکتر پرویز اذکایی

     {ریشه شناسی نامواژه مسلمان و سلمان  از نظر شادروان دکتر پرویز اذکایی }

{آنچه محقق است این که ایرانیان اگر دین محمدی (اسلام) را تلقی به قبول کردند، همانا به واسطه و فضل وجود سلمان پارسی بوده است[خدمات متقابل اسلام و ایران، مطهری، ۵۹] که هم از اینرو ایشان را مُسَلمان خواندند (نه مُسلم که اسم فاعل از مصدر اسلام است) و این اطلاق خود صفت جعلی از اسم سلمان فارسی است، که هم به معنای 《سلمان گرا》، 《سلمان آیین》و 《سلمان وار》 باشد؛ چه این که در هیچ یک از قوامیس عربی اسم یا صفت 《مسلمان》مشتق از مصدر اسلام نیامده، اصلا چنین کلمه ای در ماده 《سلم》 مذکور نگردیده است. اما اینکه گویند رسول اکرم(ص) خود اسم 《روزبه》 پارسی را به 《سلمان محمدی》تبدیل فرموده، ابدا چنین نبوده باشد؛ تنها اطلاق اضافه وصفی 《محمدی》(چنان که از امام صادق علیه اسلام) روایت است) از طرف پیامبر اکرم (ص) صورت گرفته، پیش از آن اسم 《سلمان》ظاهرا حسب گرایش مسیحانی وی بایستی به موجب تداول آن در متون سریانی باشد؛ چه اینکه در واقع آن یک 《نامخدای》آرامی (سریانی کهن) است، چنانکه بر نام پنج تن از شاهان آشوری (مانند شلمانصر) آمده؛ و آن در اصل همان 《شلمانو》(shalmanu) خود به معنای 《نیکبخت/خجسته/روزبه》 می باشد، که می توان احتمال داد 《سلمان》آن را برابر با اسم ایرانی 《روزبه》 خود نهاده است. }(کتاب ماتیکان تاریخی تالیف دکتر پرویز اذکایی صص ۳۰۱ و ۳۰۲)

پ ن: بخش اول مطلب شادروان اذکایی در ریشه نام مسلمان‌ و اینکه از سلمان گرفته شده بسیار قابل توجه است. اما بخش دوم سخن ایشان در مورد اینکه سلمان خود نام خویش را از روزبه به سلمان تغییر داده است. به نظر فاقد شواهد کافی تاریخی و روایی است. در حالی که بعضی روایات و  تواریخ خلاف نظر استاد را تقویت می نمایند. و آن اینکه در بعضی کتب آمده که نام سلمان برای ایشان توسط شخص رسول خدا صلوات الله علیه انتخاب شده است. نظیر آنچه در کتاب کمال الدین و اتمام النعمه شیخ صدوق آمده است که در روایتی طولانی از امام موسی کاظم علیه السلام در انتهای روایت سلمان فارسی اینگونه می گوید👈 : {فاعتقنی رسول الله صلی الله علیه و آله سّمانی سلماناً=رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم مرا آزاد ساخت و نام مرا سلمان نامید . }(کمال الدین و اتمام النعمه جلد ۱ ص ۳۲۸ ترجمه پهلوان)
اما اینکه استاد اذکایی نوشته اند که نام سلمان
ریشه در نامواژه آشوری (سریانی) 《شلمان=شلمانو》 دارد هر چند که قابل توجه است اما با نقل روایت فوق از شیخ صدوق تضعیف می شود. مگر اینکه بگوییم رسول خدا صلوات الله علیه با انتخاب نام سلمان برای روزبه با یک تیر دو نشان زدند و نامی را برای وی انتخاب کردند که هم در عربی معنایی زیبا دارد و هم در زبان سریانی معادل نام پارسی وی است.

منبع: کانال سلطان نصیر